====================================================
EHS Myanmar | 1.2.2023
ISO ဆိုတာ International Organization for Standardization ရဲ့ အတိုကောက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ISO ကတော့ ၁၉၄၆ခုနှစ် လန်ဒန်မြို့မှာ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံပေါင်း ၂၅နိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ် ၆၅ယောက်ဟာ အနာဂတ် နိုင်ငံတကာစံသတ်မှတ်ခြင်းနဲ့ပက်သက်ပြီး ဆွေးနွေးဖို့တွေ့ဆုံရင်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၄၇ခုနှစ်မှာတော့ ISO ဟာ ကျွမ်းကျင်သူတွေပါ၀င်တဲ့ နည်းပညာကော်မတီ ၆၇ခုနဲ့ တရား၀င်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။
ဆက်ပြီးတော့ ISO 14000 အုပ်စုအကြောင်း အနည်းငယ်ဝေမျှပေးချင်ပါတယ်။ ဒီအုပ်စုဟာ ပတ်၀န်းကျင်နဲ့ဆိုင်တဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုတွေ၊လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ စံချိန်စံညွှန်းတွေဘက်ကို အဓိက အသားပေးတဲ့အုပ်စုပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအုပ်စုထဲမှာမှ ISO 14001 ဖြစ်တဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ် (Environmental Management System)၊ ISO 14010-14015 ဖြစ်တဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ခြင်း (Environmental Audits)၊ ISO 14020-14025 ဖြစ်တဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ တံဆိပ်ကပ်ခြင်း (Environmental Labeling) နဲ့ ISO 14040/14044 ဖြစ်တဲ့ သက်တမ်းစက်၀န်းအား အကဲဖြတ်ခြင်း (Life Cycle Assessment) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီထဲမှာမှ ပြောမယ့်အကြောင်းကတော့ ISO 14001 ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
International Organizations For Standardization (ISO) 14001 ဟာ ထိရောက်တဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်အတွက် လိုအပ်ချက်တွေကို ရှင်းပြထားတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စံသတ်မှတ်ချက်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ISO 14001 မှာတော့ အဓိက အကြောင်းအရာ ၅ခု ပါ၀င်ပါတယ်။
1. ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ မူဝါဒ (Environmental Policy)
2. စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခြင်း (Planning)
3. အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း (Implementing)
4. သင့်လျော်သော လုပ်ဆောင်ချက် (Corrective Action) နှင့်
5. စီမံမှုပြန်လည်ဆန်းစစ်ခြင်းအောက်တွင် စောင့်ကြည့်ခြင်း (Monitoring Under Management Review) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ISO 14000 အုပ်စုထဲမှာပါတဲ့ ISO 14001 Environmental Management System ပတ်၀န်းကျင်စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်ဆိုတာ ဘာလဲ?
ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်ဆိုတာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးဖို့အတွက်နဲ့ ရေရှည်တည်တံ့မှုကို အကျိုးပြုစေဖို့အတွက် စနစ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ EMS ကတော့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေထွက်တဲ့
1. Carbon footprint တွက်ချက်ခြင်း (Calculating Carbon Footprint)
2. ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း (Analysis) တွေအပြင်
3. သဘာ၀ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်အသစ်တွေကို ပြီးမြောက်စေဖို့ လိုအပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကိုပါ တွက်ချက်ပေးခြင်း (Calculation for the functions that need to be done for new environmental goals) တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ISO 14001:2015 စံနှုန်းက ဘာလဲ?
ISO 14001 မှာ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ISO 14001:2004 နဲ့ ISO 14001:2015 ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုစာရေးသူက 2015 အကြောင်းလေးပြောပြချင်ပါတယ်။ ISO 14001:2015 မှာတော့
1. ခေါင်းဆောင်မှုပိုင်းဆိုင်ရာအတွက် လိုအပ်ချက်အသစ်တွေ (New requirements for leadership engagement)
2. ပြင်ပအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ (Interactions with third parties)
3. အန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုအတွက် လိုအပ်တာချက်များ (Necessity for risk-management)နဲ့
4. လိုအပ်တဲ့စာရွက်စာတမ်းတွေ ထည့်သွင်းခြင်း (Adding essential documentations) တို့ ပါ၀င်ပါတယ်။
ISO 14001 လက်မှတ်ကို ဘာကြောင့် ကုမ္ပဏီတိုင်း ဆောင်ထားသင့်တာလဲ?
ISO 14001 လက်မှတ်ရရှိထားတဲ့ကုမ္ပဏီဟာ သင့်ကုမ္ပဏီရဲ့ပတ်၀န်းကျင်အပေါ် ကောင်းတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်ပုံတွေကြည့်ပြီးတော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေ၊ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ကသူတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုကိုပါ ရရှိစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ISO 14001 လက်မှတ်ရရင် ဘယ်လိုအကျိုးကျေးဇူးတွေရရှိမှာလဲ?
ISO လက်မှတ်ရခြင်းက သင့်လုပ်ငန်းကို ပိုမိုထိရောက်ပြီး အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမှိုက်တွေကို အများအပြား လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ပြီးတော့ ကုမ္ပဏီကနေ ထွက်လာတဲ့ Carbon footprint တွေကိုလဲ လျော့နည်းစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ISO 14001:2015 မှာတော့ ကုမ္ပဏီကထွက်တဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကို သိသိသာသာလျှော့ချဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဥပမာ မလိုအပ်ပဲ စက်ယန္တရားကြီးတွေအသုံးပြုတာလျှော့ချဖို့နဲ့ တတ်နိုင်တဲ့အခါ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်အသုံးပြုခြင်း (ဥပမာ Solar Power)တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ISO 14001 လက်မှတ်ကို ဘယ်ကနေ ရနိုင်မလဲ?
American Standards Institute, the International Accreditation Forum (IAF) နဲ့ British Standards Institution (BSI) တွေမှာ ရနိုင်ပါတယ်။ သုံးနှစ်အထိသက်တမ်းတိုးနိုင်ပြီးတော့ နောက်ဆက်လုပ်မယ့်အချိန်မှာလဲ သက်တမ်းတိုးနိုင်ပါတယ်။
ယောနသန်မှ ရေးသားသည်။
Reference - ISO.org,ISO Global, Greenly.Earth, Quality (The Green Business Standard)
------------------------------------------------------------------------------
Instagram မှာ EHS Myanmar ရှိနေပြီဗျို့ - https://www.instagram.com/ehsmyanmar/
Comments